در ميان تمامي جشنها و شاديهايي که در ايام نوروز برگزار مي شود نبايد ششم فروردين زادروز اشو زرتشت پيامبر راستين ايران زمين را از يادببريم .اشو زرتشت در تاريخ ايران زمين از جايگاه ويزه اي برخوردار است مردي که از سرزمين آذربايجان برخاست و با انديشه و گفتار و کردار نيکش پيام آور صلح و دوستي و خردورزي در جهان گرديد تا ايرانيان براي قرنها به عنوان نخستين ملت يکتا پرست دنيا راه خود را از ديگر ملل دنيا جدا نمايند و در پرتو گفتارهاي هدايتگر و روشنگرش سرزمين اهورايي خويش را به عنوان پرچمدار صلح و يگانه پرستي به جهانيان معرفي نمايند و نشان دهند که راه در جهان يکيست و آن راه راستي است.هر چند قدمت نوروز به عنوان کهن ترين آيين ملي در جهان بسيار قديميتر از زمان زرتشت است اما انديشه ها و باورهاي آيين مزديسني در اين جشن باستاني تاثير بسياري گذاشته است .در آيين زرتشت مراحل شناخت و عرفان به هفت مرحله تقسيم مي شود و يک جوينده راه راستي بايد در پرتو اين هفت فروزه اهورايي به پيش رود و با سرلوحه قرار دادن هر يک در زندگي خويش راه نيک از بد و درستي را از نادرستي تشخيص دهد .هر يک از اين هفت فروزه اهورايي که به اصطلاح امشاسپند ناميده مي شوند و به جهان مينوي تعلق دارند در جهان مادي نيز براي آنها نماينده اي تعبير شده است که ما هر ساله بر سر سفره هفت سين آنها را قرار مي دهيم اما از فلسفه وجودي هر يک بي اطلاعيم اميدوارم دانستن اين موارد براي شما دوستان گراميم جالب و مفيد باشد:
در راه رسيدن به شناخت کامل نخستين گام بهمن يا انديشه نيک است اشو زرتشت چگونه خدا راشناخت و به مردم شناسانيد؟اشو زرتشت فراگيري و شناخت و دريافت را بر پايه پرسش و پاسخ استوار ساخت . از خود مي پرسيد :چه کسي اين زمين و آسمان و ستارگان را آفريده است؟چه کسي گياهان را پديد آورده است و چه کسي حيوانات را هستي بخشيده؟با خرد ذاتي خود و دانش فراگيري از راه گوش و چشم کنکاش مي نمود جستجو مي کرد و مي پرسيد مي خواند و مي شکافت و در پايان بياري انديشه پاک پاسخ پرسش خود را در مي يافت .اشو زرتشت دريافت که اهورا مزدا آفريننده يکتاست اوست که با دانش خود دانشها را آفريد.زمين و آسمان را آفريد و جهان و جهانيان را هستي بخشيد .و بدين ترتيب نخستين گام را در راه بالندگي انساني که همان انديشه نيک مي باشد بر داشت و به کمک يانش اهورايي نيرويي برتر از انديشه و خرد که انديشه و خرد نيز آنرا تاييد مي کندو بر گرفته از روان و خرد الهي و جهاني است به حقايق دست يافت و اين خرد الهي که از آن مي توان به دل آگاهي نيز تعبير نمود سرچشمه شناخت و معرفت اهوراييست .قرار دادن شير بر سفره هفت سين و خوان مهرگاني به اين امشاسند نسبت داده شده است.
دومين گام اشاوهيشتا يا امشاسپند ارديبهشت است که به معناي راستي والاست .قانون دگر ناپذيري است که آفرينش را نظم مي دهد اشا نشانه خواست اهورايي است . اشا راه راستي است و پويندگان آن راه به خوشبختي مي رسند و به بيان ساده تر اشا بيانگر هنجارها و قانون هاي حاکم بر جهان هستي است و هر کس بايد با انديشه نيک اين راه درست زيستن را انتخاب کرده و بر طبق راستي رفتار نمايد و از کجروي پرهيز کند چرا که طبق قانون اشا نتيجه اعمال خود را درو مي نمايد و اين ميوه کارکرد خودشان است نه مجازات خداوند .بارها شاهد بودم که بسياري از دوستان دين زرتشت را ديني کهنه و متعلق به زمانهاي گذشته مي دانند اما در پاسخ به اين عده مي توان گفت بر طبق قانون اشا انسانها بايد خود را با هنجار ها و نظمهاي پيرامون خود هماهنگ سازند دين زرتشت بر خلاف ديگر اديان براي جزئيات تصميم گيري نمي نمايد اصول کلي در گاتها بيان گرديده اما جزئيات به خرد و دانش واگذار شده تا بتوانند خود را همگام با زمان تطبيق دهند و همراه سازند . روشن کردن شمع در سفره هفت سين به خاطر روشنايي آن و يا قرار دادن آتش در آتشدان به خاطر پاکي که آتش مي آفريند و پليدي ها را نابود مي کند و مي سوزاند به همين دليل است.
سومين گام شهريور و يا خشتراوييريا به معناي توانايي برگزيدني است .خشترا از ريشه خش به معناي توانايي است .اين فروزه را به شهرياري خدايي تعبير کرده اند.اما استاد وحيدي در همان معني اما به تعبيري ديگر آنرا شهرياري بر ميل بيان نمودند و فرهنگ ايراني مي گويد که اي انسان تو بايد بر ميلهاي خودت شهرياري و فرمانروايي داشته باشي چرا که ميل انسان حد و مرز ندارد به نوعي ديگر مي توان شهريور را کنترل بر نفس اماره که در روايات اسلامي از آن بسيار گفته شده بيان نمود.بدست آوردن شهريور به هر انساني توانايي اهورايي را مي بخشد که هيچ چيز نمي تواند آن را از بين ببرد در جهان مادي نيز نگهباني فلزات به اين فروزه نسبت داده شده چرا که فلزات نيز هيچ گاه از بين نمي روند و آتش هر چقدر بر آنها قرار گيرد محکمتر و قدرتمندتر نيز مي شوند فلسفه قرار دادن سکه در سفره هفت سين نيز شهريور مي باشد.
سپنتا آرميتي يا اسفند چهارمين فروزه بزرگ اهورامزداست استاد وحيدي اين فروزه اهورايي را به معني انديشه نيک ترازمند بيان نمودند.ما يک انديشه نيک داريم که آن بهمن است آيا بهمن به تنهايي کافيست که مرا به يک راه درست برد؟ اماهمين انديشه درست بايد به دنبالش يک سپنتا آرميتي باشد تا انديشه نيک مرا در تراز و اندازه نگه دارد يک مثال ساده پاکيزگي است که در حالت معمول کار شايسته اي مي باشد اما اگر همين از حد خود خارج شود به وسواس تبديل مي شود که براي هر انساني درد سر ساز است .سپنتا آرمئيتي عاطفه و مهر و محبت است . ايمان و مهر به اهورامزدا و فرمانبردار اهورامزدا بودن و انديشه نيک را از اهورا مزدا منحرف نکردن و در دنياي مادي نيز نگهباني زمين بر آن قرار گرفته چرا که فروتني و افتادگي پيش از هر چيز از آن خاک است و اين صفات مهر و محبت و فروتني بيشتر در ميان زنان خصوصا مادران يافت مي شود به همين جهت است که جشن اسفندگان را به نام روز زن و مادر در ايران باستان نامگذاري نمودند .کاشت سبزه و قرار دادن آن در سفره هفت سين نيز به همين دليل است.
و اما پنجمين و ششمين گام هاوروتات (haurvatat) و يا خرداد که به معناي رسايي و کمال است و امرتات و يا امرداد که به معناي جاودانگي است .اهورامزدا گوهر کمال است او همه خوبي ها را در خود دارد و همه خوبي ها را از خود مي دهد کمال نمادي از خود شناسي اهورامزداست .آدميان مي توانند با کوشش در راه رسيدن به کمال با به کار بردن خرد (بهمن)و کارکرد به راستي (اشا )و مهر ورزي(سپنتا آرميتي)توان اهورايي بدست آورده (شهريور)ودر راستاي کمال (خرداد) راه پي موده خود را شناخته و به خدا برسند (امرداد)امرتات به معناي بي مرگي است اهورامزدا بي آغاز بي پايان و جاوداني است در اوستا امرتات و هاوروتات بيشتر جاها با هم آمده اند و اين نشانه آن است که راه رسيدن به جاودانگي نايل شدن به خودشناسي و رسايي و کمال است و آدمي ميتواند با خرد و راستي و مهرورزي به توانايي سازنده دست يافته و با آن توانايي به رسايي و سرانجام به جاودانگي برسد.در جهان مادي نگهباني آبهاي روان با خرداد است و در سفره هفت سين نيز ما به احترام اين امشاسپند آب مي گزاريم.و در فرهنگ ايراني درخت سرو نيز به امرداد نسبت داده مي شود چرا که هيچ وقت از بين نمي رود .
آخرين گام رسيدن به اهورامزداست که در فرهنگ و عرفان ايراني آخرين مرحله و شناخت خداوند است و انساني که از خدايي به خودآيي رسد در اين مرحله گام نهاده است .که عطار از آن به سيمرغ تعبير مي کند و حلاج نداي انا الحق سر مي دهد .سخن در اينباره بسيار است . ريشه کلمه جشن که يشن مي باشد به معناي ستايش و نيايش خداوند هدف اصلي تمامي جشنهاي ايراني از جمله نوروز مي باشد .قرار دادن دانه هاي مختلف از گياهان مختلف بر سفره هفت سين به نوعي سپاسگزاري از برکات خداوندي است و آرزو کردن سالي پر از خير و برکت به همراه خوشي و تندرستي از خداوند يکتا و راز جاودانگي فرهنگ ايراني به همين دليل است. فرهنگي که هدف آن رسيدن به حقيقت و ناب هستي و شناخت هر چه بيشتر خداوند است .
اي خداوند جان و خرد هنگامي که در انديشه خود تو را سر آغاز و سرانجام هستي شناختم .آنگاه با ديده دل دريافتم که توئي آفريننده راستي و داور دادگري که کردار مردم جهان را داوري مي کني هات?? بند ?
هر کسي در اين جهان بايد برابر آيين ازلي اشا يا راستي که بنياد زندگي را تشکيل مي دهد رفتار کند هات??بند?
اي هستي بخش دانا اي اشا و اي وهومن سرودهايي مي سرايم که کسي پيش از اين نسروده است .آرزو دارم بوسيله اشا و وهومن و خشتراي فناناپذير حس و ايمان و فداکاري در قلبهايمان افزايش يابد . پروردگارا درخواست ما را بپذير و بسويمان روي آور و بما خوشبختي کامل ارزاني دار.هات ?? بند ?
کسي که به گوهر راستي و نيکي بگرود شهريور و بهمن و ارديبهشت و اسفند او را ياري و استواري دهند و در کوشش در راه راستي و بر انداختن دروغ پشت و پناه وي باشند چنان که در روز پسين از آزمايش سرافراز بر آيد و در برابر دروغ پرستان نخستين کسي باشد که به سوي بهشت جاودان گام بردارد.هات ??بند?
مزدا اهورا با شهرياري و مهرخود به کسي که رفتار و گفتارش در پرتو انديشه نيک و بهترين منشها بر پايه راستي باشد رسايي و جاودانگي بخشد.هات?? بند?
